Hazeldonk en balkengat (1)
Al vanaf de 17e eeuw is er sprake van een hoeve met landerijen gelegen aan het eind van de Zandweg onder de jurisdictie van Terheijden. In mei 1888 wordt deze domeinhoeve, genaamd Hazeldonk , met daarbij behorende 37 hectaren land gekocht door C. Aarden te Standdaardbuiten. Tot 1899 wordt de hoeve wordt verpacht aan het echtpaar Nollen-Wijtvliet. In dat jaar vestigen zonen van Cornelis Aarden zich op Hazeldonk . Het was de tijd dat agrarische bedrijven industriële nevenactiviteiten gingen ontwikkelen zoals steenbakkerijen en houtzagerijen. In 1899 liet Cornelis Aarden door bouwkundige Boogaarts uit Standdaarbuiten de zagerij en een woonhuis met kantoor ontwerpen. Aannemer M. Clarijs uit Zevenbergen begon nog in dat jaar met de zagerij, links boven op de foto. Het was een zogenaamde stoomhoutzagerij. In 1869 was aan de zuidkant van de Mark een suikerfabriek gebouwd met een aantal woningen voor het personeel. Het oude Zwartenbergse pontveer lag wat meer naar het westen en daardoor wat uit de route voor de groeiende bevolking van Zwartenberg. Bovendien werd een vaste oeververbinding met de noordkant van de Mark vanwege de industriële ontwikkelingen noodzakelijk. In 1884 werd een draaibrug over de Mark in gebruik genomen die de Boutweg verbond met de Zuiddijk . Wilde je de brug over dan werd tol geheven. Aan de zuidkant van de brug werd voor brugwachter Verheul een tolhuis gebouwd waarin tevens een borreltje werd geschonken . In 1890 wordt Marijn Schipperen brugwachter. Aannemer Boogaarts uit Standdaarbuiten bouwt in 1904 een nieuw brugwachtershuis. Het kantoor met woonhuis voor een van de zonen van Cornelis Aarden, Petrus , het huidige adres Hazeldonk 8b, werd in 1900 gebouwd. De woning staat er nog, zij het in gewijzigde vorm, als woonhuis van de familie Bartelen die er een machinaal houtbewerkingbedrijf uitoefent. In 1908 liet de Firma Aarden door aannemer R. Jacquet zes werkmanswoningen bouwen op het terrein . Achter de huisjes ,onderaan links op bijgaande foto , had iedere werknemer van de zagerij zijn moestuintje. Nu het aantal inwoners van Zwartenberg en Hazeldonk gestaag groeide , richtten de paters van Slikgat een verzoek aan Cornelis Aarden om een hulpkerk op Hazeldonk te mogen bouwen . De bisschop van Breda stemde er in toe. Hoewel Aarden de capucijnen een warm hart toedroeg , is het zo ver nooit gekomen en waren de kerkgangers gedoemd met de benenwagen de warmte, kou en regen richting Slikgat te trotseren. Later werd nog een aantal woningen gebouwd, haaks op de bestaande werkmanswoningen. De bewoners keken uit op de zogenaamde balkenhaven ,een vrij ondiep water waarin het aangevoerde ruwe hout gedurende jaren werd bewaard om uit te laten werken. Ondanks het feit dat de historische naam Hazeldonk hier bij meerder panden op de voorgevel prijkt, kreeg dit buurtschap vanwege deze haven in de volksmond het onwelluidende pars pro toto balkengat. Maart 2017